Etkili yazılar yazabilmenin ilk adımı okuduklarımızı anlamamız, değerlendirmemiz ve uygulamamızdan geçer. Çünkü yazılanı sadece sayfalar bitsin, hikaye sonlansın, kitaplığıma bir tane daha yazar ekleyeyim diye okumak sadece unutturur.
Kitabın anlattıklarını genel hatlarıyla anlatabilirsiniz ama ya daha derinde olanlar? Yazarın bize asıl anlatmak istedikleri, romanın köşelerine serpiştirdikleri, sadece meraklı gözlerin görebileceği ipuçları... Onlar ne olacak?
Örnek vermem gerekirse;
Karakterlerin hangi özellikleri çatışmış? Hikaye çoğunlukla kaç mekanda geçmiş? Olayın giriş gelişme çatışma ve sonuç bölümleri tam olarak nerelerde verilmiş? Fazlalık hissettiren cümleler var mı? Betimlemeler nasıl?
Bu örnekler çoğaltılabilir.
Tam da bu sebeple okuduğumuz şey ister bir roman, ister bir hikaye, isterse bir deneme olsun her daim dikkat edeceğimiz ögeleri olacaktır.
Dikkat ettikçe kendi eksiklerinizin farkına da varmış oluyorsunuz.
Örneğin bir kaç sayfalık bir hikaye yazdın. Ama bunu eleştirecek bir arkadaş ya da danışman yok mu etrafında? Kendi kendinin öğretmeni olmak için en doğru andasın!
Neyi eksik yaptığını görebilmen için hikayeni okuyabilmen gerekir.
Betimlemelerin iç mi bayıyor?
Karakterler çok mu sığ?
Olay örgüsünde kopukluk mu var?
Konuşmalar yetersiz mi?
Bu soruları sorabilmen için gerçek bir okur olman gerekir. Cevaplar seni tatmin etmeyecek bile olsa yansız bir şekilde vereceğin cevaplar seni bir sonraki evreye yaklaştıracaktır.
Mühim olan da bu.
Her okuma ile bir sonra ki seviyeye geçen bir oyuncu gibi yolu katetmeye devam edeceksin.
Yolun sonu ödüllerle dolu olacak.
Ödülü hemen somutlaştırmayın.
Gerçekten okuyup yazabilen ve bunun farkında olan kaç insan var çevrenizde? Okurken keyif alan, okuduğu şey hakkında saatlerce tartışan, anlatan, hevesle dinleyen kaç kişi tanıyorsunuz?
İşte bu farkındalık bile zihninize sunduğunuz özel bir hediye.
Geçmişteki siz ile o ödüllerle buluşan siz farklı birisi olacaktır.
Ben değil bunu David Eagleman'ın diyor. Yazmış olduğu çok satan kitabı İncognito'nun sonunda şuna benzer bir şey söylemişti değişen benliğimiz ve yeteneklerimiz hakkında: "Bu kitabı adı David Eagleman olan birkaç farklı insan yazdı, bu hikaye o insanların bütününden ortaya çıktı"
Yani okuma yeteneğiniz geliştikçe başka bir kişi olacaksınız okuma konusunda. Zamanla yazma yetiniz gelişecek ve yine değişeceksiniz. İkisini bir arada yürüten bu işe ilk başlayan sizden farklı ama yine siz olan o kişi seviyeleri tamamlamaya şimdikinden çok daha rahat bir biçimde ilerleyecektir!
Peki nasıl dikkatli bir okur olunur?
- Yanına bir sticker al. Dikkatini çeken paragraf ya da cümleleri bu stickerı yapıştır ki dönüp bakmak istediğinden gözünden kaçmasın.
- Kült kitapları okuma listene mutlaka eklemelisin. Dünya klasikleri demiyorum, kendi türünde kendini kanıtlamış isimlere ait kitaplar sana en uç noktaları göstermiş olacaktır, bu sayede o uç noktanın eteklerinde dolaşan diğer kitapları okurken farklıları daha rahat görebilirsin.
- Okurken sadece suyun yüzeyindekilerle değil altındakilerle de ilgilen. Gerekirse göle elini daldırıp altındaki çamurla bulandır ortalığı. Karmaşıklık iyidir. Kafanın daha farklı boyutlarının çalışmasını sağlayabilir. Nasıl mı? Yazar oğlanın çok durgun ve içine kapanık biri olduğunu mu söylüyor, peki neden böyle biri olabilir? Sen olsaydın neden karaktere böyle bir çerçeve çizerdin? Yazarın bulduğu sebep tatmin edici mi? Başka türlü olsaydı nasıl olurdu?
- Romanın bölümlerinin nerede başlayıp nerede bittiği de önemlidir bence. Yazarın hikayeyi nerede başlatıp bitirmek istediğini görebiliriz. Bir bölümü hep heyecanla mı kapatmış? Soru işaretleri bırakmayı mı seviyor? Hemen diğer bölüme geçelim mi istiyor? Yoksa bugünlük bu kadar yeter hissi mi uyandırıyor?
- Yazım tarzı! Bence en önemlilerinden birisi bu. Devrik cümle kurmayı mı seviyor? Zaman zarflarını nasıl kullanıyor? Bol betimleme mi sade bir dil mi tercih ediyor? Uzun paragraflar mı seviyor? Kısa mı kesiyor?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder